Impressie dialoog: je vooroordelen voorbij
In de dialoog ‘je vooroordelen voorbij’ komen twee kanten van vooroordelen naar voren. Aan de ene kant hebben ze een functie. Iedereen heeft vooroordelen, over dingen, dieren, mensen en groepen mensen. Ze maken de wereld overzichtelijk. Je pakt ze over uit de gemeenschap waarin je leeft. Je krijgt ze met de paplepel mee. Vooroordelen, daar kom je nooit vanaf. ‘Ik ben blij dat ik vooroordelen heb, dat geeft houvast bij het contact met anderen’. Tegelijkertijd zijn ze vaak simplistisch en stereotype, en als je ernaar handelt kunnen ze leiden tot discriminatie en het apart zetten van mensen. De geschiedenis leert dat vooroordelen heel gevaarlijk kunnen zijn, als ze individuele mensen of zelfs hele groepen mensen in een kwaad daglicht zetten.
De ervaring leert dat vooroordelen kunnen veranderen. Bijvoorbeeld door samen te werken met mensen waar je vooroordelen over hebt, en te merken hoe zij echt zijn. Of door een boek te lezen van iemand waar je vooroordelen over hebt. Door vooroordelen bespreekbaar te maken en door verschillen te waarderen. Mensen kunnen zoveel leren. Het gaat erom met de juiste intentie in contact te treden met andersdenkenden. Wat we niet kennen houden we vaak op afstand: ‘Als we een cadeautje krijgen zijn we blij met de verrassing, we zouden vaker blij moeten zijn met de verrassingen van het leven’. Niet bang zijn, de dialoog aangaan, niet veroordelen en elkaar meer begrijpen, vragen stellen en luisteren, zelfreflectie, de confrontatie aangaan, liefde en respect tonen, open en nieuwsgierig zijn, een greep uit de inzichten hoe we vooroordelen kunnen veranderen. Waar het allemaal mee begint: op mensen afstappen en tijd met elkaar doorbrengen. Een etentje, een burendag, het maakt allemaal verschil.
Dat je bevooroordeelde gedachten hebt kan je bijna niet voorkomen, het gaat erom wat je ermee doet. Iemand drukt het zo uit: ‘je kunt er niets aan doen dat een vogel op je hoofd poept, maar je kan wel voorkomen dat hij een nestje in je haar maakt’. Oftewel de bevooroordeelde gedachten komen bij je op, maar we kunnen kiezen daar geen ruimte aan te geven en er niet naar te handelen.
Hebben mensen vooroordelen over jou dan is het zoeken naar je houding. De grens tussen vooroordelen en discriminatie is dun. Je kunt niet op alles ingaan: ‘choose your battles’ is het devies.
In een huwelijk tussen een van oorsprong Iraanse vrouw en Nederlandse man is heel veel geleerd over vooroordelen. Dat blijkt zo verrijkend. Liefde en vriendschap over grenzen heen is de beste manier om elkaar echt te zien.
Tot slot geven mensen aan dat het thema vooroordelen heel belangrijk is in de samenleving. Het is van belang er ook mensen mee te bereiken die er minder mee bezig zijn. Het gesprek van vandaag is een druppel op een gloeiende plaat. Misschien kunnen we fungeren als ambassadeur, of als katalysator, zo zeggen een aantal deelnemers. Het is interessant, relevant en inspirerend hierover in gesprek te zijn.
Met dank aan Stichting Sarita, Wereldreis door Eigen Stad, onze vrijwillige dialoogbegeleiders Willem, Suus, Ellen en Femke voor de fijne samenwerking.