Dialoog Bouwen aan vertrouwen tussen overheid en samenleving

Op 22 mei 2024 organiseerde het organisatieadviesbureau TwynstraGudde samen met Dialoog in Den Haag het dialoogdiner ‘Bouwen aan Vertrouwen tussen Overheid en Samenleving’. Deelnemers vanuit de overheid, stadsbewoners en ‘grenswerkers’ gingen in gesprek met elkaar. TwynstraGudde wilde deze dialoog organiseren voor hun 'grenswerkers'. Dit zijn mensen die hun werk doen op het grensvlak van een overheidsorganisatie en andere partijen in een netwerk zoals stadsbewoners. Zij zijn mensen van zowel binnen als wel van buiten het bedrijf die door TwijnstraGudde getraind en opgeleid worden om goed samen te werken in netwerken waarin ook de overheid participeert. 

Er namen 26 personen deel aan deze dialoog; er waren 5 tafels met 5 dialoogbegeleiders van Dialoog in Den Haag. 

Hieronder vind je enkele van de vele bevindingen op een rij.

Inspraak, zo bleek, draagt bij aan vertrouwen tussen overheid en stadsbewoners als de overheid daadwerkelijk iets doet met de resultaten van de inspraak en het niet slechts voor de bühne is. Er was ervaring met inspraakavonden als ‘een wassen neus’: “We mogen spuien, maar ze houden hun oren dicht”. Stadsbewoners vertrouwen het gepresenteerde beleid als er goed en degelijk onderzoek is gedaan, als mensen zijn gehoord, als het beleid aansluit bij de belangen en de realiteit in de stad en als de maatregelen ‘zinnig zijn’.

Een klein gebaar heeft in de ervaring van diverse deelnemers veel en langdurig impact op vertrouwen. In negatieve zin, bijvoorbeeld als de wethouder met zijn rug naar de mensen gaat staan tijdens een bijeenkomst. En in positieve zin, bijvoorbeeld door welgemeende excuses aan te bieden met een mooie bos bloemen als er iets mis is gegaan.

De structuur en de cultuur binnen de overheid dragen soms wel en soms niet bij aan vertrouwen. Wat bijdraagt: goede rechtspraak, de trias politica, de regels van goed bestuur (redelijkheid, billijkheid, voorspelbaarheid, betrouwbaarheid…), een dienstbare cultuur, een cultuur waarin we kunnen leren van elkaar en kwetsbaar kunnen zijn en iedereen bijdraagt aan kwaliteit. Wat niet bijdraagt: machtsspelletjes, het doorgeschoten patroon van bewindspersonen uit de wind houden, te veel generieke maatregelen zonder maatwerk en een naar binnen gerichte cultuur.

Sommige stadsbewoners voelen zich machteloos als individu tegenover de overheid. Er klinkt teleurstelling door. Het probleem is dat je met wantrouwen wordt bekeken. Dat je ‘door de regels’ wordt bekeken. “Vertrouwen vraagt om (andere) wijze mensen aan de top”.

Wanneer mensen dromen over de toekomst, dan zien sommigen meer empathie, medeleven en inlevingsvermogen van de overheid naar stadsbewoners toe. Andere mensen zijn juist tevreden, zij ervaren steun voor hun wijkcentrum of bewonerscommissie.

Communicatie tussen overheid en burgers is buitengewoon belangrijk en niet gemakkelijk. Er worden verschillende talen gesproken en er is rekening te houden met zoveel verschillende stemmen. Het is belangrijk dat burgemeester en wethouders de verantwoordelijkheid die zij hebben, ook echt nemen. Dat zij doen wat zij zeggen en dat zij vertellen wat zij doen, want dat kweekt goodwill. Dat zij gezag hebben en uitstralen.

Hier vind je de presentatie over vertrouwen waarmee de dialoog werd ingeleid. 

Pim Nijssen, partner Samenwerken bij TwynstraGudde, was initiatiefnemer van deze dialoog en we organiseerden de bijeenkomst met Marije Martens, adviseur Samenwerken bij TwynstraGudde. De presentatie is gemaakt en gehouden door Martine de Jong, adviseur, spreker, onderzoeker en trainer bij TwynstraGudde. 

Veel van de ‘grenswerkers’ kwamen via BINT, de verbindingsdienst waar mensen bij kunnen aansluiten als zij beter willen worden in samenwerken of nog wat inspiratie kunnen gebruiken.

Hier vind je de presentatie over vertrouwen waarmee de dialoog werd ingeleid: